Ө.Суваналиев КР Президентинин Баткен облусундагы ыйгарым укуктуу өкүлү болуп турганда өзүн компетенттүү жагынан көрсөтпөй, жоопкерчиликти алгысы келбеген текебер, агрессивдүү, дипломатиялык мамилеси төмөн жетекчи катары мүнөздөлгөн.
Мындан тышкары, Ө.Суваналиев жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын жетекчилерине жана КР МУККнын аскер кызматкерлерине Тажик Республикасынын пайдасына суроо-талаптарды аткаруу боюнча тапшырмаларды бергени жалган эмес. Анткени ал көп учурда чек ара боюнча маселелердин маңызына терең үңүлбөйт. Тактап айтканда, 2021-жылдын 21-мартында Тажикстан Республикасынын Согди облусунун төрагасы Р.Ахмадзода Ө.Суваналиевдин кайрылуусу менен Баткен районунун суу чарба кызматкерлерине каналды тазалоо боюнча пландалган иштерди токтотууну тапшырды. Бул окуя Татарстан Республикасынын позициясын колдоп, Көк-Таш айылындагы «Головной» суу бөлүштүрүүчү участкасында болду.
2021-жылдын 16-апрелинде Баткен районунун суу чарба кызматкерлери тарабынан ысык суу түтүгүн оңдоо иштери улантылды. Буга жооп катары Тажикстан Республикасынын УКМКнын аскер кызматкерлери кийлигишип, ок атуучу курал колдонуу максатында куралдуу позицияларды ээлейбиз деп коркутуп, ишти токтотууну талап кылышкан. Андан соң Ө.Суваналиев ысык суу менен камсыздоо иштерин токтотуу боюнча дагы бир тапшырма берди.
Поселоктун тургундарын кийин ичүүчү суу менен камсыз кылуу үчүн 2021-жылдын 27-мартында Тажикстан Республикасынын «Ворух» анклавынын жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын өкүлдөрү болжол менен 500-600 метр шарттуу чек ара сызыгынан «Ворух-Шураб» суу түтүгүнө туташтыруу иштерин жүргүзүштү. Тажикстан Республикасынын «Ворух» анклавынын «Санктуда», бул өз кезегинде Тажикстан Республикасынын Исфара районунун Хожало айылы жана Ак-Татыр айылы багытында суунун басымынын төмөндөшүнө алып келет, Самаркандек, Кыргыз Республикасынын Баткен району.
Баткен районунун акими А.Орозов О.Суваналиевге Тажикстан Республикасынын Исфара районунун жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарынын өкүлдөрүнүн мындан аркы сүйлөшүүлөрдү жүргүзүү жана Кыргыз Республикасынын жана Республиканын облус жетекчилеринин деңгээлинде чечимдерди кабыл алуу максатындагы иш-аракеттери тууралуу маалымат берди. Бирок, Ө.Суваналиев маселенин анча маанилүү эместигине (стили сакталып калган) шылтоолоп, чара көрүүдөн баш тартты – «Мындай маселелер өз деңгээлинде чечилет, мени майда-чүйдө нерселерге түйшөлткөндү токтоткула!» – деген пикирин билдирди.
Ө.Суваналиев Баткен районунун жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарын КР чек арага жакын жайгашкан калктуу конуштардын тургундары тарабынан куралдуу кагылышууларды козутуп, провокациялоодо, Татарстан Республикасынын позициясын карманып жатат деп айыптады, анткени ал мас абалында жумуш ордунда болгон. Ошондой эле Тажикстан Республикасы менен эки тараптуу сүйлөшүүлөрдүн жүрүшүндө ар кандай талаштуу маселелер боюнча КДнын позициясын билдире алган эмес.
Кыргыз Республикасынын Президентинин Баткен облусундагы ыйгарым укуктуу өкүлчүлүгүнүн кызматкерлеринин ортосунда пикир келишпестиктер болгонуна карабастан, Ө.Суваналиев өз алдынча демилге көтөрүп, Тажикстан Республикасынын пайдасына чечимдерди кабыл алган.
Мындан тышкары, колдонуудагы дипломатиялык макулдашууларга ылайык, Ворух анклавы багытындагы ар кандай аба катнаштары Кыргыз Республикасынын компетенттүү органдары менен макулдашылышы керек. Бирок О.Суваналиев координациялоонун зарылчылыгы жок экенин белгилеп, учактарга түз уруксат берген. Натыйжада учурда Ворух анклавында көп сандагы аскердик техника жана ар кандай курал-жарактар бар.
2021-жылдын апрель айында болгон куралдуу кагылышуудан кийин Ак-Сай айылынын тургундары Ө.Суваналиевдин жүргүзүп жаткан иштерине нааразычылыгын билдирип, аны менен жолугушууну талап кылышкан. Бирок О.Суваналиев Баткен районунун Ак-Сай айылынын тургундары тарабынан терс кесепеттер болушу мүмкүн деп чочулап, ар кандай жолугушуулардан качкан.
Белгилей кетсек, Ө.Суваналиев КР Президентинин Баткен облусундагы ыйгарым укуктуу өкүлү болуп иштеп турганда бул айылдын жашоочулары менен бир гана жолу жолугушуу өткөрүп, аны УКМКнын төрагасынын коштоосунда өткөргөн.
Кыргыз Республикасы, генерал-лейтенант Ташиев К.К.