«Акыркы он жылдыкта республикада стабилдүүлүк жетишсиз болчу, азыр ал бар»
2022-жылдын апрель айында Дүйнөлүк банк Украинадагы кырдаалга байланыштуу Кыргызстандын экономикасынын басаңдашын болжолдогон. Бирок алардын божомолу жаңылыш болуп чыкты – өлкөнүн ИДПсы азайбастан, тескерисинче, кыйла өстү. Бул маалыматтар боюнча кечээ, 27-мартта эксперт Денис Бердаков комментарий берген.
«Чындыгында эле бир жыл мурун Дүйнөлүк банк Кыргызстанда ИДПнын 5% төмөндөшүн, инфляциянын 18%га чейин болорун болжолдогон. Бирок 2022-жылдын аягында биз жумшак айтканда, божомол ката болгонун көрдүк. Чынында биздин ИДПнын өсүшү 7%ды түздү, эгер “көмүскөнү” эске алсак, анда 9% өсүш жөнүндө талаша алабыз. Башка өлкөлөрдөгүдөй эле биздин товардык позицияларыбызда инфляция байкалган, бирок жалпысынан ал 18%ды түзбөйт. Ошол эле учурда Түркия, Орусия жана Кытайдан келген инвестициянын ылдамдыгын көрүп жатабыз», – деди ал.
Эксперт республиканын бийлиги салыктарды жана бажы төлөмдөрүн чогултууга олуттуу киришти деп эсептейт. Жакшыртылган башкаруунун, санариптештирүүнүн жана коррупцияга каршы күрөштүн аркасында көп нерсе көмүскөдөн чыгарылды.
«Министрлер кабинети ишкерлерден салыктар бир топ жакшыраак чогултулганын бир нече жолу билдирген. Ошондуктан мектептер, жолдор жана башка нерселер курулуп, реконструкцияланып жатат. Өткөн жылы министрлер кабинети мамлекеттик кызматкерлердин айлык акысын жакшы көтөрө алды. Мунун баары бир катар маанилүү себептерге байланыштуу, мисалы, Кумтөрдүн кайтарылышы, бюджетке мурдагыдан бир нече эсе көп акча түшкөнү. Мындан тышкары, бажы жана салык системаларында башкаруунун жакшырышы жакшы натыйжа берди – азыр салык мурда жылына чогултулса, айына ошол эле суммада чогултулат. Түркия менен, өзгөчө Кытай менен сооданы көбөйтүп жатышат, өсүш 30-40% чыкты. Ал эми коррупция ар кандай жолдор менен басылгандыктан, биз мамлекеттик бюджетке көбүрөөк төлөмдөрдү алып жатабыз», — деп түшүндүрдү эксперт.
Бердаковдун айтымында, кошумча фактор катары Кыргызстанга ар кайсы мамлекеттерден инвестициянын олуттуу трансфери болуп жаткандыгы болду, анткени Борбордук Азия Чоң Евразияда Кытай менен Ирандан Түркияга жаңы соода-логистикалык жолго айланып баратат.
«Ошондуктан, Дүйнөлүк банктын 2022-жылга болжолуна карабастан, биз аны бир топ жакшы бүтүрдүк. Анан, албетте, оңой болгон жок. Коррупцияга каршы күрөштү камтыган экономиканы көтөрүүгө азыркы бийлик жана президент Садыр Жапаров чоң аракеттерди жасады. Улуттук коопсуздук боюнча мамлекеттик комитеттин ишин карап көрсөңүз, саламаттыкты сактоо, билим берүү, архитектура сыяктуу бардык тармактарда ондогон коррупциялык схемалар ачыкка чыкканын көрөбүз.
Башкача айтканда, иш чындап жүрүп жатат, өлкөдө социалдык-саясий коопсуздук бар экени карапайым ар бир жаранды кубандырат. Кыргызстанда акыркы ондогон жылдардан бери стабилдүүлүк жок болчу, азыр ал бар. Бийликтин туруктуулугу жана алдын ала билгичтиги болсо, инвесторлор тартылып, бизнес дагы ачык салыктык башкарууга көбүрөөк инвестиция сала баштайт. Ар бир адамга туруктуу зонага, өсүштүн корголгон аймагына муктаж», — деп жыйынтыктады ал.
Камила Аляева
Булак: Vesti.kg