Кыргыз Республикасынын эң сулуу премьер-министри катары белгилүү болгон Өмүрбек Бабанов бизнести басып алуу, салык төлөөдөн баш тартуу жана жоопкерчиликтен качуу менен да “сулуу” болгон.
Ал мамлекетке 3,5 миллиард сом өлчөмүндө зыян келтирген. Бир кездерде анын ушул махинациясы үчүн кылмыш иши козголгон, бирок ал жазадан кутулуп кеткен. Факт катары биз анын кылмыштуу ишинин айрым жагдайлары жөнүндө айтып беребиз.
Ошентип, биринчи факт. 2003-2004-жылдар аралыгында «Манас Интернешнл Сервис» ЖЧКнын ишмердүүлүгү боюнча салык мыйзамдарынын сакталышы боюнча 2005-жылдын 16-июнунда жүргүзүлгөн текшерүүнүн жүрүшүндө 435 368 200 сом суммасында салык төлөөдөн баш тарткандыгы аныкталды.
2005-жылдын сентябрь айында Финполициянын бөлүмүнө «Манас Интернешнл Сервис» ЖЧКнын кайрылуусун кароо боюнча чечим келип түшкөн, анын жүрүшүндө 2 843 089 сом өлчөмүндө кошумча салыктар тастыкталган. Жогоруда баяндалгандардын негизинде Кыргыз Республикасынын Кылмыш-жаза кодексинин 213-беренесинин 2-бөлүмү боюнча салык төлөөдөн качуу фактысы боюнча кылмыш ишин козгоо чечими кабыл алынды.
Дагы бир факт. 2008-жылы укук коргоо органдарына мурдагы акционерлерден банкты алып-сатуу келишиминин негизинде бүтүм жасоого мажбурлоо фактысы боюнча жамааттык билдирүү келип түшкөн. Жарандарга кысым көрсөткөндөрдүн катарында — Ө.Бабанов да болгон. «Мажбурлоо».
Дагы фактылар. Аламүдүн районунун Таш-Дөбөн айыл өкмөтүндө жайгашкан аянты 12,4 га жер тилкесин мыйзамсыз трансформациялоо.
«Коррупция» беренеси.
2014-жылы «Топливный центр» жабык акционердик коомунун 100% акцияларын 5 миллион долларга сатып алууда ишенип берилген мүлктү уурдоо фактысы боюнча иш козголгон.
2016-жылы жаран В.Хдан жасалма документтерди жасап, айрым адамдар аны менен 5 миллион сом өлчөмүндө мүлк комплексин ээликтен ажыратуу жөнүндө келишим түзгөндүгү жөнүндө арыз келип түшкөн. Бул адамдардын арасында биздин «красавчик Бабанов» дагы бар болчу. Аларга «Алдамчылык» беренеси боюнча айып тагылды.
Ошондой эле 2017-жыл.Жана дагы салык төлөөдөн качуу. Бул жолу «Азия Мүлк» ЖАК, «Имхотек» ЖЧК, «Траст Кей» ЖАК, «Мунай Мырза» ЖАК.
Ошол эле жылы жана дагы бир жолу «Азия Транс Лайн» ЖАК жана «Атриум Холдинг» ЖАК тарабынан «Риом-Авто» унаа базарынын коммерциялык ишин жүзөгө ашырууда салык төлөөдөн баш тартуу фактысы.
Андан ары улантсак, 2018-жылдын сентябрь айында Улуттук банктын алдындагы Экономикалык кылмыштарга каршы күрөшүү мамлекеттик кызматына Кыргызстандын Коммерциялык Банкынын акционери З.К.дан банктын жетекчилиги банктын уставдык капиталына негизги каражаттарды сатуу боюнча бүтүм жүргүзгөндүгү жөнүндө билдирүү келип түшкөн.
Текшерүүнүн жүрүшүндө 18 объекттин көлөмүндөгү кыймылсыз мүлк түрүндөгү активдер 46 миллион сом суммасында атайылап төмөндөтүлгөн баада сатылгандыгы аныкталды.
Өз кезегинде «Азия Мүлк» ЖЧКнын сатып алуучусу банктан алынган кыймылсыз мүлктү «Варантон Ресурстарга» күрөөгө коюп, 169 миллион сом өлчөмүндө насыя алган. Арифметика жакшы!
Андан ары, түзүлгөн келишимге ылайык, «Азия Мүлк» ЖЧКсы алынган каражатты сатып алынган кыймылсыз мүлктү оңдоого жумшаган жана алар банкка ижарага кайтарылып берилген.
Банктын кыймылсыз мүлк түрүндөгү активдердин баасын төмөн баалаган фактылары жеке баалоо комиссияларынын корутундусу менен тастыкталат. Ошентип, сатылган мүлктүн орточо базар баасы 2010-жылга карата 9 объектти эске албаганда 68 миллион сомду түзөт.
Ошондой эле, аудиттин жүрүшүндө, банктын негизги акционери Ө.Бабановдун эжеси А.Бабанова (акциялардын 97%), ал эми банктын башкармалыгынын төрагасынын орун басары Джилкичиева, ал дагы Варантон Ресурстун өкүлү болгон экен.
Ошентип, жасалма сатуу фактысы аныкталды, анын максаты салыктан качуу болгон, мамлекеттин жана Банктын акционерлеринин кызыкчылыктарына зыян келтирген.
«Коррупция» беренеси боюнча, Мамлекеттик мүлк фондусун айланып өтүп, Аянт компаниясынын активдерине камакка алуу жана аларды НТС ТРКнын активдерине өткөрүп берүү.
Бул О.Бабановдун жасаган ишинин кичинекей гана бөлүгү. Ал тарабынан жасалган аракеттер майда бейбаштык катарына кирбейт. Бирок ошол эле учурда, ал кандайдыр бир жол менен өзүнүн кылмыштарынын толук оордугун сезүүдөн алыс болууда.
Мен ойлойм, Ташиев досун сот жообуна тарта алабы же бул чуулгандуу коррупционерди баары кучак жайып тосуп алышабы? Ал үчүн алсызбы? Же өлкөнүн башкы коопсуздук кызматкери коррупционерлерге каршы күрөш аёосуз жана достук кепилдиктерсиз жүргүзүлүшү керектигин билет.