Бул категориядагы автоунааларда иш тажрыйбасы бар, эң тартиптүү айдоочулар эл ташып алыскы аралыкка чыгышы керек. Алар өз убагында медициналык кароодон өтүгө милдеттүү.
Сапарга жөнөөрдө айдоочунун жанында: айдоочулук күбөлүгү, унаа каттоосунун документтери, паспорту жана башка ушул сыяктуу жол эрежелерине тийиштүү документтери болушу шарт.
Жолго чыкканга чейин медициналык текшерүүдөн өтүп, багыт багытындагы метеорологиялык, жол жана башка шарттардагы өзгөрүүлөр жөнүндө маалымат алуу зарыл.
Жолго чыкканда айдоочу унаалардын техникалык абалын жана жабдууларын текшерип турушу керек, тутумда күйүүчү майдын чыкпагандыгына, дөңгөлөктөрдүн, жарык берүүчү шаймандардын, сигнализациялардын абалын, алдыңкы айнек сүргүч менен шайбанын, ысытуучу жана үйлөөчү шаймандардын, спидометрдин, уурулукка каршы шаймандардын иштешин, аптечка, өрт өчүргүч, шаймандар, артка чегинүүчү түзүлүшүн, эскертүүчү үч бурчтук, күйүүчү май, май, тормоз суюктугу, электролит менен куюу, ошондой эле анын тыгыздыгын текшерүү. Техникалык мүчүлүштүктөр болгон учурда, ал чыгып кетпеши керек жана айдоочуну жолго күч менен чыгарууга эч кимдин укугу жок.
Айдоочу айдап бара жатып, «Жол кыймылынын Эрежелеринин» бардык талаптарын аткарууга, унаанын техникалык абалын көзөмөлдөөгө, жүктүн түшүп кетишине жол бербөө үчүн анын жайгашышын, бекитилишин жана абалын көзөмөлдөөгө, жол кыймылына тоскоолдук кылбоого милдеттүү.
1.Айдоочуга төмөнкүлөргө тыюу салынат:
-Мас абалында (алкоголдук, баңги же башкача), реакцияны жана көңүлдү начарлатуучу дары-дармектердин таасири астында, кыймылдын коопсуздугуна коркунуч келтирген оор же чарчаган абалда унааны башкарууга;
-Транспорт каражатын башкарууну мас абалындагы адамдарга өткөрүп берүүгө, реакцияны жана көңүлдү начарлатуучу дары-дармектердин таасири астында унааны айдоого;
-Ооруган же чарчаган абалда айдоого, ошондой эле ушул категориядагы транспорт каражаттарын башкаруу укугуна айдоочулук күбөлүгү жок адамдарга берүүгө.
-Алыс аралыкка эл ташууну жүргүзүүдө айдоочуга тиешелүү эс алуу жайына жетүүгө мүмкүнчүлүк берилиши керек, күн сайын айдоо узактыгын 12 саатка чейин көбөйтүүгө болот, күндөлүк эс алуунун узактыгы күнүнө 12 сааттан кем эмес болушу керек, ашыкча жумуш эки күн катары менен ар бир айдоочу үчүн төрттөн ашпоого тийиш;
-Кыймылдаткыч иштеп жатканда кабинада уктоого таптакыр тыюу салынат (бул өмүргө коркунуч келтирет);
-Башка жол кыймылынын катышуучуларына тоскоол болсо, унаанын эшиктерин ачуу;
-Жол эрежелери менен белгиленген ылдамдыкты бузуу.
Узак мөөнөттүү эс алуу, калктуу конуштан тышкары жерде түнөө максатында унаа токтотууга белгиленген жерлерде же жолдун сыртында гана жол берилет. Токтотууга тыюу салынган жерлерде мажбурлап токтогон учурда айдоочу унааны бул жерлерден алып чыгуу үчүн бардык чараларды көрүшү керек (эгер мындай мүмкүнчүлүк болбосо, жол кыймылынын эрежелерине ылайык, сигнализацияны күйгүзүп, авариялык токтоо белгисин коюңуз).
Тормоз тутуму, руль тутуму, бириктиргич түзүлүш (автопоезддин курамында) иштебей калган учурда, караңгыда жасалма жарыксыз же көрүүгө жетишсиз шартта иштебеген жолдордо күйбөгөн (жок) фаралар жана арткы токтоочу чырактар иштебей калган учурда, транспорттук каражаттардын кыймылына тыюу салынат. Жамгыр же кар жааганда сүргүчтүн айдоочу тарабы. Өзгөчө кырдаал учурунда коопсуздук талаптары.
2.Жол кырсыгы болгон учурда, ага катышкан айдоочу милдеттүү:
-Транспорт каражаттарын токтоосуз токтотуп (кыймылдабаңыз), кооптуу абал жөнүндө эскертүүчү чырактарды күйгүзүп, башка айдоочуларга белгилүү бир кырдаалда кооптуулук жөнүндө өз убагында эскертүү берип турган аралыкта токтоочу белгини коюңуз. Окуяга байланыштуу объектилерди жылдырбаңыз;
-Биринчи медициналык жардам көрсөтүү үчүн мүмкүн болгон чараларды көрүү. Жаракат алгандарга жардам бериңиз, тез жардам кызматын чакырыңыз. Ошондой эле, өзгөчө кырдаалда жабыркагандарды өтүп бара жаткан унаага салып жөнөтүңүз, эгер андай мүмкүнчүлүк болбосо, анда аларды унааңыз менен жакынкы медициналык мекемеге жеткирип, аты-жөнүңүздү, унааңыздын мамлекеттик номурун тастыктаган жана жарандыгын ырастоочу документти көрсөтүп, окуя болгон жерге кайтып келип, жүргүнчүлөр өтүүчү бөлүктү бошотуп, эгер башка машиналардын жүрүшү мүмкүн болбосо. Эгерде жүргүнчүлөр өтүүчү бөлүктү бошотуу же жаракат алган адамдарды алардын унаасында медициналык мекемеге жеткирүү керек болсо, анда күбөлөрдүн катышуусунда алдын-ала оңдоп коюңуз:
-Унаанын абалы, издери жана окуяга байланыштуу объектилери жана аларды сактап калуу үчүн бардык чараларды көрүү жана окуя болгон жерди айланып өтүүнү уюштуруу;
-Окуя жөнүндө милицияга жана сиздин уюмга кабарлаңыз.
ИИМдин ЖКККББынын Басма сөз кызматы