Күн тууралуу кызыктуу фактылар

Биз – кыргыздар Улуу Күндүн балдарыбыз. Ата бабаларыбыз ар күнү эртең менен эшикке чыгаары менен: «О, Улуу жана касиеттүү күн, сапарың байсалдуу болсун!» — деп эң алгач Күн менен учурашкан. Чынында эле Күн болбосо жерде жашоо жок. Эмесе, ошол жалпыбызга жарык чачып, өмүр тартуулап келе жаткан Күн тууралуу кызыктуу маалыматтар.

• Күн негизинен гелий жана суутектен турат жана катуу кыртышка ээ эмес.
• Бардык эле жылдыздардай Күн дагы өз атмосферасына ээ. Анын жогорку чеги Плутон орбитасынан дагы нары алыска кетет.
• Күндүн салмагы бүтүндөй күн системасына таандык массанын 99,86 пайызын түзөт.
• Күндүн тартылуу күчү Жер гравитациясынан болжол менен жыйырма сегиз эсе күчтүүлүк кылат.
• Күндүн нурлары Жерге сегиз мүнөттө жетет.
• Күн ядросунун температурасы болжол менен он беш миллион градусту түзөт. Анын кыртышындагы температуранын көлөмү болжол менен беш жарым миллион градус.
• Күндүн болжолдуу курагы 4,6 миллиард жылды түзөт. Күн дагы 4-5 миллиард жыл жашайт деген божомолдор бар.
• Күндүн магниттик талаасы Жердикине караганда эки эсе күчтүү.
• Жердеги сууларга караганда Күндөгү суулар алда канча көптүк кылат.
• Ватикан Жер чыны менен Күндү айланаарына 1992-жылы гана расмий моюндаган.
• Жер күндү айланган сыяктуу эле Күн дагы өз кезегинде Саманчынын жолун айланып турат. Ал эми Күн болжол менен 240 миллион жылда бир жолу  биздин галактиканын борборун айланат.
• Күн жараткан шамаалдын ылдамдыгы секундасына болжол менен 450 километрди түзөт.
•  Ар бир секунд сайын Күн өзүнө таандык жети жүз миллион тонна заттарды күйгүзүп жок кылып турат.
• Болжол менен бир миллиард жүз миллион жылдан кийин Күн жарыгы он пайызга жогорулайт, бул Жердеги бүтүндөй жашоонун кыйроосу менен коштолуусу мүмкүн.
• Жердин күндү айланып турары тууралуу алгачкы гипотеза байыркы грек астроному Аристарх Самосскийге таандык. Бул гипотеза 18 кылым өткөндөн кийин гана Николай Коперник тарабынан илимий негизде далилденген.